Dlaczego zdrowa dieta to za mało? O sztuce skutecznego trawienia

Jakość diety, tempo życia, zmiany środowiskowe – to wszystko przyczynia się do zdrowia i kondycji naszych jelit. Wiele osób borykających się z chorobami zapalnymi jelit, zespołem jelita drażliwego, czy różnymi nietolerancjami pokarmowymi, niemalże codziennie zmaga się z przykrymi dolegliwościami, które znacznie pogarszają ich jakość życia. Niestety ich odsetek zwiększa się z roku na rok a do tego jest jeszcze cała masa osób, które nie zostały w żaden sposób zdiagnozowane – po prostu coś im dolega.

Terapie lecznicze zazwyczaj wiążą się z wieloma restrykcjami pokarmowymi, które mogą prowadzić do poważnych niedoborów, a w konsekwencji rozwoju chorób dietozależnych. Mimo, że nie znamy jeszcze wielu mechanizmów, które stoją za rozwojem tych dolegliwości, w swojej praktyce zauważyłam wiele wspólnych czynników, które pomagają pacjentom. W niniejszym artykule pragnę się nimi z Wami podzielić.

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego bardzo często są spowodowanego jego osłabionym funkcjonowaniem. Pośpieszne spożywanie posiłków z głową pełną problemów w pracy, jedzenie warzyw na surowo w postaci sałatek, czy ciągłe podjadanie to tylko kilka z wielu czynników, które osłabiają proces trawienia. Nawet jeśli skupiamy się na tym CO jeść i faktycznie wybieramy zdrowe produkty, to JAK pełni tak samo ważną rolę, acz zazwyczaj pomijaną. Jeśli na co dzień towarzyszą Ci wzdęcia, nadmierna ilość gazów, ból brzucha, nieprawidłowa konsystencja stolca lub nieregularny rytm wypróżnień, oznacza to, że układ pokarmowy woła o pomoc.

Dlaczego dobre trawienie jest kluczem do zdrowia?

Nie wiem czy wiesz, ale tak naprawdę Twoje trawienie zaczyna się w głowie. Zapach potraw, ich walory wizualne to pierwsze sygnały, które docierają do mózgu i uruchamiają wydzielanie śliny czy enzymów trawiennych w żołądku (pomyśl tylko o cytrynie lub kiwi – zobacz co się stanie). Jeśli gotujesz posiłki w domu a ich zapach roznosi się po całym pomieszczeniu, wiedz, że na pewno pomoże to w jego lepszym strawieniu. Dlatego wąchaj, oglądaj to co masz na talerzu i pozwól przygotować się Twojemu ciału na jeden z najważniejszych i najbardziej wymagających procesów.

Za nim zawartość talerza trafi do Twojego żołądka musi przejść przez pierwszy etap trawienia – mechanicznego i enzymatycznego. Im lepiej każdy kęs zostanie pogryziony, zmiażdżony i wymieszany ze śliną, tym lepiej. Dlatego jednym z zaleceń zdrowego żywienia jest spożywanie posiłków w spokoju, bez pośpiechu i rozpraszaczy (aczkolwiek dobre towarzystwo jest zawsze mile widziane!). Wówczas masz czas na to, aby przerzuć dokładnie każdy kęs i ułatwić organizmowi resztę zadania.

W dalszej kolejności pokarm, w postaci bolusa trafia do żołądka i miesza się z kwasem solnym – bardzo silną substancją, która ma za zadanie nie tylko enzymatycznie rozłożyć treść pokarmową na mniejsze molekuły, aby ostatecznie mogły zostać wchłonięte w jelitach, ale także ochronić Cię przed nieproszonymi gośćmi, takimi jak szkodliwe bakterie, wirusy i grzyby. Zatem jak widzisz, kwas solny odgrywa bardzo ważną rolę – nie tylko trawienną, ale także ochronną (drugą taką substancją jest żółć wydzielana przez komórki wątroby, ale o tym innym razem). Niskie stężenie kwasu solnego w żołądku może prowadzić do rozwoju różnego rodzaju dolegliwości, m.in. rozwoju przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim – SIBO. Jedną z przyczyn może być zbyt częste zażywanie leków tj. inhibitory pompy protonowej, stosowanych w leczeniu refluksu i zgagi.

Jak widzisz, pierwsze etapy trawienia są kluczowe dla zachowania optymalnego zdrowia. Sprawdźmy więc jak jeszcze możesz sobie pomóc.

Jeśli lubisz jeść jajka to na pewno zauważyłeś/aś jak zmienia swoją konsystencję pod wpływem wysokiej temperatury – białko z przezroczystego staje się białe i przechodzi do formy stałej. Żółtko podobnie, z tym, że nie zmienia swojego zabarwienia. Poddawanie produktów obróbce termicznej powoduje, że zostają “wstępnie strawione”, więc o ten etap Twój organizm już nie musi się martwić.

Najlepszą metodą jest gotowanie w tradycyjny sposób lub na parze. Tak przygotowane posiłki są najłatwiejsze do strawienia. To dlatego na problemy żołądkowe zaleca się kleik gotowany z marchewką lub jabłkiem, potrawkę z kurczaka lub rosół.

A co z wartościami odżywczymi? Przecież pod wpływem wysokiej temperatury tracimy cenne witaminy. Tak, to prawda. Natomiast warto zwrócić uwagę na fakt, że nie jesteś tym CO jesz, a tym co PRZYSWAJASZ. Jeśli więc zjesz surową organiczną marchewkę pochodzącą od najlepszego rolnika a potem zobaczysz jej kawałki w toalecie… Oznacza to, że nie przyswoiłeś/aś jej wspaniałych wartości odżywczych. Jeśli natomiast zjesz ją ugotowaną, będzie dużo łatwiej przyswajalna dla organizmu.

Co jeszcze może przyczyniać się do osłabionej pracy układu pokarmowego i jak możesz temu zaradzić? O tym dowiesz się w drugiej części artykułu, do której zapraszam już za tydzień!

Specjalnie dla Expressu
Maggy Gmyrek
Dietetyk
maggydietitian@gmail.com