Litewska wigilia w Szczecinie, w przedświątecznej atmosferze wspólnoty i pamięci

W niedzielę 14 grudnia br. wrestauracji „Ukraineczka” w Szczecinie, miejscu od lat dobrze znanym miejscowej społeczności litewskiej, odbyło się tradycyjne spotkanie szczecińskich Litwinów z okazji zbliżających się świąt Bożego Narodzenia. Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli litewskiej mniejszości, ich przyjaciół oraz osoby od lat zaangażowane w pielęgnowanie pamięci historycznej i relacji polsko-litewskich na Pomorzu Zachodnim. Przedświąteczna atmosfera sprzyjała refleksji, wspomnieniom oraz serdecznym rozmowom, a spotkanie miało zarówno wymiar wspólnotowy, jak i symboliczny.

* * *

Zebranych powitał Witold Narkiewicz, prezes szczecińskiego oddziału Stowarzyszenia Litwinów w Polsce, wyrażając radość z licznej obecności i dziękując gościom za znalezienie czasu w intensywnym okresie poprzedzającym święta. Szczególne słowa uznania skierował do gospodarzy „Ukraineczki”, miejsca, które od lat pełni rolę nieformalnego centrum spotkań szczecińskich Litwinów. Jak podkreślano, to właśnie tu regularnie spotyka się „towarzystwo pomnika” – osoby związane z upamiętnieniem litewskich lotników w Myśliborzu i Pszczelniku, a także sympatycy litewskiej kultury i historii.

Ważnym punktem spotkania było wystąpienie Wiesława Wierzchosia, konsula honorowego Litwy w Szczecinie, który podziękował za obecność i podzielił się informacjami na temat bieżącej działalności konsulatu oraz inicjatyw podejmowanych w regionie. Przypomniał, że od lat kultywowana jest tradycja wspólnego upamiętniania nie tylko litewskich świąt narodowych obchodzonych w marcu i lipcu, ale także dnia Zadusznego, kiedy oddawany jest hołd bohaterskim litewskim lotnikom. Spotkania te – choć mają charakter oficjalny – z biegiem lat nabrały wymiaru przyjacielskiego, gromadząc przedstawicieli samorządów, instytucji państwowych oraz osoby prywatne szczególnie zaangażowane w polsko-litewskie relacje.

W swoim wystąpieniu konsul szeroko omówił również działania związane z poszukiwaniem miejsca pochówku komandora Antanasa Kaškelisa – pierwszego dowódcy Marynarki Wojennej Litwy, który zmarł w 1944 roku na terenie dzisiejszego Świdwina. Przypomniał wizytę delegacji litewskiego Ministerstwa Ochrony Kraju oraz wielomiesięczne starania o potwierdzenie archiwalnych informacji. Dzięki współpracy z polskimi instytucjami kościelnymi udało się odnaleźć dokumenty potwierdzające fakt śmierci i pochówku komandora w Świdwinie, co otworzyło drogę do dalszych działań upamiętniających tę postać.

Jak zaznaczono, strona litewska – we współpracy z ambasadą Litwy w Warszawie, władzami Świdwina oraz szczecińskim oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej – podjęła starania o wzniesienie symbolicznego pomnika. Choć dokładne miejsce pochówku pozostaje nieznane, planowane upamiętnienie ma stanąć w historycznej części cmentarza komunalnego, jako wyraz pamięci i szacunku dla pierwszego dowódcy litewskiej floty wojennej. Projekt ten oczekuje obecnie na ostateczną akceptację IPN, a jego realizacja – jak podkreślano – będzie kolejnym ważnym elementem obecności litewskiej pamięci historycznej w regionie.

* * *

Po części oficjalnej spotkanie przybrało bardziej kameralny charakter. Uczestnicy składali sobie świąteczne życzenia, dzielili się opłatkiem, a wspólny posiłek stał się okazją do długich, serdecznych rozmów. W przedświątecznej atmosferze szczególnie wyraźnie wybrzmiewało poczucie wspólnoty, przywiązania do tradycji oraz potrzeby pielęgnowania pamięci historycznej – zarówno tej narodowej, jak i lokalnej.

Spotkanie szczecińskich Litwinów po raz kolejny potwierdziło, że Boże Narodzenie jest nie tylko czasem rodzinnych spotkań, ale także momentem umacniania więzi w szerszej wspólnocie. W Szczecinie – mieście pogranicza kultur i historii – litewska tradycja i pamięć znajdują swoje trwałe miejsce, budowane konsekwentnie dzięki zaangażowaniu wielu osób i instytucji.

Leszek Wątróbski