Naga prawda w teatrze monodramu

W dniach od 26 sierpnia do 6 września 2015 roku w melbourneńskim teatrze La Mama w Carlton odbył się Festiwal Eksperymentu Teatralnego, zorganizowany przez MKA Theatre od New Writing.

Były to dwa tygodnie wypełnione prezentacjami najnowszych sztuk autorstwa dramaturgów znanych i nieznanych, warsztatami aktorskimi, spotkaniami z publicznością, dyskusjami na temat zaprezentowanego materiału.
Ostatnią pozycją festiwalu było spotkanie z publicznością Stefana Mrowińskiego, znanego i cenionego polonijnego działacza kulturalnego, byłego prezentera Sekcji Polskiej Radia SBS, a także reżysera, dramaturga i autora tekstów popularnych piosenek, którego pięćdziesięciolecie twórczości artystycznej w Polsce i w Australii świętowaliśmy w ubiegłym roku.

W pierwszej części spotkania, zatytułowanej „Naga prawda w teatrze monodramu” Stefan Mrowiński mówił o problemach stojących przez aktorami i reżyserami mającym za zadanie przekazanie widzom prawdy i tylko prawdy o prezentowanym dziele i jego bohaterach. W produkcji sztuki wieloobsadowej to wymaganie występuje tylko w stosunku do roli lub ról głównych. W monodramie aktor nie wciela się w postać przedstawianą. Udziela jej swojej osobowości i wyobraźni na temat postaci tworzonej. Jednym słowem udziela jej swoich fizycznych, psychicznych, intelektualnych i metafizycznych możliwości, kreując postać poprzez formę prezentacji kreatywnej. Odtwórca jest sam na sam z publicznością przed którą musi się duchowo obnażyć aby stać się wiarygodnym.
Widownię wypełnili w przeważającej mierze ludzie młodzi, w wieku 20-40 lat. Nie byli to widzowie przypadkowi, a raczej wielbiciele sztuki teatralnej, niektórzy związani z teatrem zawodowo. Temat i sposób ujęcia tematu przez Stefana Mrowińskiego najwyraźniej trafił do serc i umysłów słuchaczy, o czym świadczyły pytania i komentarze padające z sali w dyskusji, która podsumowała pierwszą część spotkania.

Drugą część wieczoru wypełniła prezentacja fragmentów anglojęzycznej wersji monodramu „Wtorek Jeremiasza” („Jeremiah's Tuesday”) autorstwa i w reżyserii Stefana Mrowińskiego, w wykonaniu świetnego australijskiego aktora Stevena Kennedy'ego. Oryginalne tłumaczenie tekstu na język angielski, dokonane w w 1997 roku przez Richarda Reisnera zostało zrewidowane i uwspółcześnione przez uwzględnienie zmian w potocznej angielszczyźnie, jakie zaszły w ciągu ostatnich 20 lat i teraźniejszego kontekstu akcji. Miało to na celu przybliżenie tekstu współczesnemu widzowi. Przedstawienie było doskonałą ilustracją problemów, przed którymi stoi odtwórca monodramu. Aktor, mający do dyspozycji tylko siebie, swoje ciało, swój głos, symboliczny kostium i jedyny rekwizyt w postaci wiadra, w które łapie wodę do picia, musi oddać całą prawdę o wnętrzu bezwzględnego dyktatora, jakiegoś Nerona, Hitlera, Stalina czy innego Kadafiego, jakich pełno w historii ludzkości. To nie jest sztuka polityczna, ale czarna groteska, próba uchwycenia zjawiska dyktatora jako takiego. Akcja dzieje się gdzieś, czyli wszędzie, kiedyś, czyli zawsze. Wtrącenia w tekście słów czy fraz w różnych językach wzmagają odczucie międzynarodowości postaci Jeremiasza.

Ogromne zadanie dla aktora: jak pokazać prawdę, całą prawdę i tylko prawdę o człowieku, który istnieje poza czasem i miejscem, jest zawsze i wszędzie. O tym rozmawiała publiczność z aktorem i reżyserem po skończonej prezentacji i teraz widać było, że problem nie tylko trafił do serc i umysłów widzów, ale że zagnieździł się w ich świadomości. Była to bardzo żywa, ciekawa wymiana myśli i poglądów między obiema stronami rampy.
Wymiana bardzo potrzebna, jako że monodram „Jeremiah's Tuesday” w wykonaniu Stevena Kennedy'ego został zakwalifikowany do udziału w najbardziej prestiżowym, światowym Festiwalu Teatru Jednego Aktora – The United States of the World Monodrama „Solo” Festival, New York 2015 i wszelkie konstruktywne uwagi z pewnością pomogą reżyserowi i aktorowi w ostatecznym doszlifowaniu spektaklu. 

A australijska publiczność będzie miała okazję zobaczyć światową prapremierę sztuki, która odbędzie się 8 października o godz. 19:00 w The Butterfly Club, Carson Place, Melbourne, Victoria 3000, tel: (03) 9663 8107 ( Box Office ), a także następne przedstawienia, które odbędą się w tym samym klubie i o tej samej porze 10 i 11 października. 

Elżbieta Romanowska

 

Venue: The Butterfly Club
Address: Carson Place, Melbourne, Victoria 3000
Phone:    03 9663 8107 ( Box Office ) 03 9654 4068 ( Office )
Bookings: thebutterflyclub.com

Ticket Prices: Full $ 32.00, Concession $28.00, Group  ( 8 or more )  $25.00, Special  $ 20.00

„Jeremiah’s Tuesday” oraz drugi monodram Stefana Mrowinskiego „Sprężyna” w wykonaniu Krzysztofa Kaczmarka w angielskiej wersji językowej, zostaną zaprezentowane na PolArcie 28 grudnia w Fairfax Studio.