W sobotę 20 października br. wraz z dr. Zdzisławem Derwińskim, prezesem Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej i p. Barbarą Grzybek z Archiwum Państwowego we Wrocławiu (oddział w Bolesławcu), odwiedziliśmy Muzeum Polish Hill River oraz przylegający do niego zabytkowy kościół pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. Na tę wycieczkę udaliśmy się z nieocenionymi Państwem

Ireną i Janem Sosnowskimi, którzy opiekują się tym miejscem wraz z pozostałymi osobami tworzącymi zarząd organizacji Muzeum Polish Hill River z prezesem Jerzym Mrotkiem na czele.

Polish Hill River znajduje się w odległości około 135 km na północ od Adelajdy w rejonie Clare i Sevenhill, gdzie usytuowane są znane winiarnie.
Tam właśnie w 1856 roku przybyła pierwsza większa grupa Polaków z Dąbrówki Wielkopolskiej.  W okolicy było już wtedy kilka innych rodzin. W 1871 roku wybudowali mały kościół, który był pierwszym polskim kościołem w Australii, a ksiądz Leon Rogalski SJ był pierwszym polskim kapłanem w tym kraju.

Do kościoła dodano szkołę, a w 1871 r. ks. Rogalski umieścił w prasie katolickiej artykuł, że “Polacy … w Sevenhill i Hill River … mają własną szkołę w języku polskim i angielskim”. Przez następne 30 lat wokół kościoła rozwijało się życie religijne i społeczne. Szkoła zapewniała podstawowe wykształcenie, naukę czytania, pisania i arytmetyki , a także uczono tam języka polskiego i muzyki.

Po latach liczba mieszkańców tego niezwykłego osiedla zaczęła powoli spadać. W 1950 r. Kościół został zdekonsekrowany, a budynki wymagały podstawowych napraw, szczególnie sale szkolne. W 1971 r., imigranci przybyli po II wojnie światowej rozpoczęli renowację kościoła i pomieszczeń szkolnych. 
Następnie Polonia z Australii Południowej zorganizowała w tym miejscu Muzeum Polish Hill River, w celu udokumentowania i upamiętnienia wkładu polskich migrantów w rozwój Australii.

W dniu 24 lipca 1980 r. Muzeum Polish Hill River zostało wpisane do rejestru dziedzictwa narodowego. Zostało ono oficjalnie otwarte przez prałata Horgana w dniu 9 października 1988 r. Parę lat później ukonstytuował się komitet, który organizował wystawy w muzeum. Obecnie Muzeum Polish Hill River jest otwarte dla publiczności w każdą pierwszą niedzielę miesiąca.
W 2016 roku obchodzono tam bardzo uroczyście 160-lecie przybycia pierwszych polskich osadników. Polscy osadnicy odegrali tak ważną rolę w regionie, że nazwy miejsc, dróg i szlaków dziś noszą ich nazwiska: Pętla Ojca Rogalskiego, Droga Pawelskiego, Droga Ruciocha, Polish Hill River Road.

Więcej na temat historii Polish Hill River można przeczytać na witrynie Rady Naczelnej Polonii Australijskiej http://www.polishcouncil.org.au/index.php/polish-hill-river .

Małgorzata Kwiatkowska
Rada Naczelna Polonii Australijskiej