Reforma opieki nad osobami starszymi w Australii, wkroczyła w tym roku w trzeci etap. Od 1 lipca 2015 roku, osoby korzystające z pomocy środowiskowej i domowej będą miały większy wpływ na wybór usług, będą uczestniczyć w planowaniu pomocy dla siebie, słowem, będą wreszcie decydować kto i kiedy będzie przychodził im pomagać, jaka to będzie pomoc.
Stanie się to możliwe dzięki uproszczeniu systemu Opieki Domowej, zwanej HACC (Home and Community Care Services), a także, dzięki zmianie modelu opieki i zasad finansowania Pakietów Usług, znanych jako Home Care Packages. Wszystkie Pakiety Usług będą dostarczane w oparciu o model tzw. Consumer Directed Care (Opieki Pod Kątem Klienta), a klienci będą uczestniczyć w ich planowaniu i kontrolowaniu budżetu przeznaczonego na swoją opiekę.
Możemy zadać sobie pytanie, dlaczego dokonane zostały zmiany system opieki nad osobami starszymi, skoro australijski system jest jednym z najlepszych w świecie: uniwersalny, powszechnie dostępny, małokosztowny dla klienta i należy się każdemu, kto nie radzi sobie z dziennymi obowiązkami życiowymi i ma skończone 65 lat.
System obsługuje rocznie ponad milion klientów, skupia wokół siebie prawie 2.7 miliona opiekunów, oferuje pracę prawie 350 tysiącom pracowników zatrudnionych przez 2100 agencji prowadzących usługi dla osób starszych. Dlaczego więc potrzebna jest tak fundamentalna przemiana systemu?
Po pierwsze, system jest niezmiernie kosztowny, w ubiegłym roku wydano na opiekę nad osobami starszymi 14 miliardów dolarów, a przewiduje się że tylko w roku 2016-17 wydatki wzrosną do 17.5 miliardów. Po drugie, obecny system okazał się przestarzały. Powodów jest wiele: fragmentaryzacja i powielanie usług, niejasna polityka cenowa, zagmatwanie i duplikowanie, proceduralne, trudne do przebrnięcia bariery odgradzające klienta od otrzymania prostej usługi opiekuńczej, nawałnica informacji o usługach, która zalewa klienta, to tylko niektóre wady systemowe. Powołano więc Komisję ds. Reform (Productivity Commission), której celem była całościową analizą australijskiego systemu opieki domowej i instytucjonalnej dla osób starszych. Obszerny raport Komisji, zatytułowany „Caring for Older Australian” (Opieka dla starszych Australijczyków) ukazał się w kwietniu 2012, jeszcze za rządów Partii Pracy. W raporcie zaprezentowano wiele szczegółowych wniosków i zaleceń, jak również niecierpiących zwłoki zmian, które usprawniłyby system. Główny wniosek natomiast był jeden: dotychczasowy system opieki dla osób starszych należy gruntownie zreformować, gdyż w obecnej formie jest niewydajny, kosztowny, skomplikowany i nie spełnia oczekiwań klientów, czyli osób starszych, ich opiekunów i ich rodzin. I nie tylko, system ten nie spełniał także oczekiwań przeciętnego podatnika, który spodziewał się, że system działał zgodnie z zasadami gospodarki rynkowej, czyli zgodnie z duchem naszych czasów.
I tutaj nie da się ukryć, że dotychczasowy system opieki tkwił korzeniami w okresie państwa opiekuńczego, gwarantującego osłony społeczne, emerytury państwowe, dodatki opiekuńcze, mieszkaniowe, dodatki pielęgnacyjne, uniwersalna ochronę zdrowia i wielorakie formy opieki społecznej. Słowem nie tylko Australia, ale również inne państwa zachodnie stworzyły taki system opieki, na który już nikogo nie stać. Współczesne wyzwania związane z bezrobociem, szybkim starzeniem się społeczeństw, wzrostem nietypowego zatrudnienia, zadłużeniem rządowym zapowiadają, że nadchodzi czas powszechnego zaciskania pasa. Więc jest zrozumiałe, że również system opieki społecznej musi ulec zmianom by przetrwać.
CO SIĘ ZMIENIA
W pierwszym okresie reformy, w latach 2012-13, uległ gruntownej przebudowie i radykalnej poprawie dostęp do informacji o usługach dla osób starszych. Stworzono stronę internetową i Centrum Kontaktowe zwane My Aged Care (Moja Opieka nad osobami Starszymi).
Z wywiadów z osobami starszymi i ich opiekunami wynikało że najtrudniej było im znaleźć informację o pomocy której potrzebują. Nawigacja w poszukiwaniu informacji była bardzo skomplikowana, mało przejrzysta i fragmentaryczna. Trzeba było spędzić wiele czasu by dotrzeć do kogoś kto mógł udzielić porady czy podać kontakt agencji usługowej. Słowem, ten pierwszy krok sprawiał najwięcej trudności. My Aged Care, zarówno za pośrednictwem strony internetowej, jaki i Centrum kontaktowego, pozwoliło ten problem rozwiązać. Zebrano informacje na jednej stronie internetowej: www.myagedcare.gov.au, jak również w jednym centrum kontaktowym, z jednym numerem telefonu dla wszystkich – 1800 200 422. My Aged Care jest w stanie pomóc każdemu zapoznać się z systemem opieki nad osobami starszymi, ułatwić poszukiwanie informacji o usługach, dostarczyć informacji o kosztach tych usług, poinformować co zrobić, jeśli się nie jest w stanie za usługi zapłacić, poinformować jaki można mieć wybór usług, i co należy zrobić by uzyskać dostęp do tych usług.
Zainicjowano również niecierpiące zwłoki poprawki systemowe, które stworzyły bazę pod kolejne reformy. Wprowadzono 4 poziomy Pakietów Pomocy Domowej. Poziom 1 dla osób z podstawowymi potrzebami, poziom 2 z ograniczonymi, 3 ze średnimi, poziom 4 dla osób z wysokimi potrzebami. Od sierpnia 2013 wszystkie nowofundowane Pakiety Pomocy Domowej są dostarczane w oparciu o model Opieki Pod Kątem Klienta (Consumer Directed Care), zapowiedziano usprawnienie oceny kwalifikacyjnej do otrzymania subsydiowanych usług, i usprawnienie pracy Zespołu Diagnostyki Geriatrycznej (Aged Care Assessment Team-ACAT). Wprowadzono nowy model opieki skierowany na rehabilitację, utrzymanie sprawności i zdrowe starzenie. Została powołana Australijska Komisja ds. Jakości Usług oraz Komisja cenowa zajmująca się polityką cenową w resorcie opieki dla osób starszych.
Oszacowanie majątkowe i ustalenie wysokości wkładu jaki musi uiścić osoba korzystająca z opieki, i to zarówno domowej w ramach Pakietów Pomocy Domowej jak i stacjonarnej, czyli w domach opieki oddano w ręce Centerlink, który jest częścią Ministerstwa ds. Usług Dla Ludności (Department of Human Services.)
Współudział w kosztach własnej opieki jest ważną poprawką wprowadzoną przez reformę do zasad finansowania usług dla osób starszych.
Nie zmienił się udział rządu federalnego w subsydiowaniu części kosztów opieki, uległa natomiast zmianie zasada odpłatności za usługi. Kwota jaką osoba otrzymująca opiekę będzie płacić, zależeć będzie od rodzaju programu opieki, sytuacji finansowej tej osoby i cen za usługi określonej przez usługodawcę.
Wszelkie opłaty będą ustalane z osoba otrzymująca pomoc, lub jej rodzina przed rozpoczęciem usług.
Od pierwszego lipca 2015 wejdą w życie zreformowane dwa typy opieki domowej i środowiskowej: Commonweath Home Support Program (Pomoc w domu i środowisku), wszystkie Pakiety Pomocy Domowej będą dostarczane na bazie modelu – Pomocy Pod Katem Klienta (Consumer Directed Care
Uproszczenie programów pomocy domowej i środowiskowej jest jednym z osiągnięć reform. Zapowiedziano nowe zasady operacyjne dla usług domowych, usług opiekuńczych i socjalizacyjnych.
Rok 2015 będzie rokiem kolejnych przemian. Planuje się rozszerzenie funkcji My Aged Care , która stanie się centralnym “punktem wejścia” do system opieki.
Commonwealth Home Support Program (dawny HACC) będzie skupiać pod jednym dachem usługi domowe, usługi dla opiekunów i usługi dziennej opieki terapeutycznej, oraz usługi transportowe i dostawę posiłków do domu. Opłaty pobierane w ramach tych usług będą stale, pobierane za każdą usługę z osobna.
Pakiety Pomocy Domowej dostarczane na bazie Consumer Directed Care, czyli Pomoc pod Katem Klienta zostały poddane radykalnej reformie. Wprowadzono cztery poziomy usług, zmieniono filozofie opieki, z opieki pasywnej/ zachowawczej na model oparty na aktywnej współpracy osoby starszej w rehabilitacji życiowych funkcji i dążeniu do utrzymania lub odzyskania sprawności. Zmieniono również sposób finansowania programu, osobom kwalifikującym się do tego rodzaju opieki, zostanie przydzielony indywidualny roczny budżet, z którego zakupywane mogą być usługi.
Każdy kto chce otrzymać pomoc w ramach Pakietów Pomocy Domowej Skierowanych na Klienta musi być poddany kwalifikującej ocenie przez Zespól Diagnostyki Geriatrycznej (Aged Care Assessment Team), który ustali z jakiego pakietu osoba ubiegającą się o pomoc ma prawo korzystać. Będzie ona również musiała przejść finansowe oszacowanie możliwości płatniczych, przeprowadzone przez Centrelink. Zwykle, osoby korzystające z Pakietów Opieki Domowej, będą płacić 17.5% podstawowej emerytury państwowej, chyba ze osoba ubiegająca się o pomoc będzie miała większe możliwości finansowe, wtedy będzie proszona o wyższy udział w opłacaniu kosztów za swoja opiekę. Wysokość tej dodatkowej opłaty zależnej od dochodu ustalana jest przez Department of Human Services (Centrelink).
Dużym zmianom uległy usługi domów opieki nad osobami starszymi (Hostels and Nursing Homes). Zlikwidowano dotychczasowy podział na hostele i domy opieki nad osobami starszymi (Nursing Homes) i stworzono jedna formę domów opieki nad osobami starszymi (Residential Care )
Zmianom uległy koszty opieki ponoszone przez pensjonariuszy domów opieki dla osobami starszymi. Ponoszony koszt może znacznie się różnić w zależności od daty przyjęcia do domu opieki, wysokości dochodów i majątku jaki osoba posiada w chwili przyjęcia do domu opieki, oraz od tego czy otrzymuje emeryturę rządową, czy nie. Koszty uiszczane w domach opieki są rozbite na cztery kategorie: podstawowa oplata dzienna, płatność za zakwaterowanie, opłatę za opiekę zależną od dochodów i majątku, oraz opłatę za dodatkowe lub nieobowiązkowe usługi.
Podstawowa oplata dzienna, obejmuje takie koszty utrzymania jak, np. posiłki, gaz i elektryczność, oraz pranie.
Oplata za opiekę zależną od dochodów i majątku jest ustalana przez Department of Human Services (Centerlink) i uzależniona jest od majątku i dochodów osoby korzystającej z usług.
Płatność za zakwaterowanie jest to oplata za zakwaterowanie w domu opieki. W przypadku osób które nie posiadają majątku, opłata ta zostanie pokryta przez rząd australijski, podczas gdy inne osoby będą musiały zapłacić cenę za zakwaterowanie w oparciu o oszacowanie ich dochodów i majątku.
Opłaty za dodatkowe lub nieobowiązkowe usługi mogą być pobierane, jeśli pensjonariusz domu opieki wybierze wyższy standard zakwaterowania lub zechce wykupić dodatkowe usługi.
Od 1 lipca 2014 roku Domy Opieki nad osobami starszymi maja obowiązek ogłaszania wysokości swoich opłat stronie internetowej My Aged Care (www.myagedcare.gov.au).
Na stronie tej można tez znaleźć estymatory opłat: http://www.myagedcare.gov.au/fee-estimator/home-care – Pomoc domowa i http://www.myagedcare.gov.au/fee-estimator/residential-care – Domy Opieki.
Można również zadzwonić do My Aged Care (Moja Opieka nad Starszymi Osobami) na numer 1800 200 422 aby otrzymać pomoc w oszacowaniu opłat za Pakiet Pomocy Domowej lub kosztów pobytu w domu opieki nad osobami starszymi.
Dobrze jest również skonsultować się z doradcą finansowym co do swojej sytuacji finansowej. Rząd australijski funduje szereg placówek, które mogą udzielić właściwych porad i informacji w sprawach finansowych.
Rząd australijski wprowadził tez roczne i życiowe limity opłat za opiekę, oraz mechanizmy ochronne dla osób, które mają trudną sytuację materialną (financial hardship assistance).
Usługodawcy nie mogą nigdy odmówić dostarczania potrzebnej opieki osobom, które nie są w stanie za nie zapłacić.
Dekada na zmiany
Obecna reforma jest bez wątpienia największą reformą w historii systemu opieki nad osobami starszymi w Australii. Uległy zmianie zasady fundowania opieki, rząd federalny przejaw w całości obowiązki finansowania opieki nad osobami starszymi. Zreformowane zostały struktury systemu, model opieki, dostęp do informacji o usługach, oraz włączono klienta do współudziału w planowaniu I finansowaniu swojej opieki.
Jest to również najbardziej długotrwała reforma w historii, zaczęła się w roku 2012 ogłoszeniem raportu komisji „Caring for Australian” i będzie trwać do roku 2022. Plany strategiczne zapowiadają, że zmiany będą sukcesywnie wprowadzane w trzech etapach na przestrzeni dekady. Dziesięcioletnie spectrum czasowe pozwoli stworzyć i zrewidować system, który jak się zakłada, musi działać sprawnie, będzie powszechnie dostępny, a przede wszystkim będzie długoterminowy i finansowo osiągalny.
Nikt nie zostanie bez opieki. Długoletni projekt reformy zapewnia, ze zostaną stworzone takie warunki dla systemu opieki dla osób starszych, ze będzie on długofalowo możliwy do sfinansowania i otwarty dla każdego. Deregulacja systemu otworzy możliwości inwestycji i napływ kapitału do sektora opieki. Pracownicy zatrudnieni w systemie opieki skorzystają z subsydiowanych możliwości szkoleniowych i rozszerzonych możliwości kariery zawodowej. Osoby czujące potrzebę pomocy innym znajda poszerzone możliwości pracy wolontaryjnej. Natomiast klienci systemu, czyli, osoby starsze korzystające z pomocy będą mieć większy, aktywny udział w planowaniu swojej opieki, będą mogły wybrać własnego usługodawcę, a przede wszystkim żyć zdrowiej, sprawnie i niezależnie w swoich własnych domach i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym.
Słowem dzięki reformie Australia będzie miała system opieki nad osobami starszymi będący na miarę naszych czasów.
Artykuł ten przygotowany został przez Teresę Maślankę, pracownika Wschodnioeuropejskiego Programu Partnerskiego prowadzonego przez Polish–Australian Welfare Association w Sydnej. Program ten fundowany jest przez rząd australijski w ramach Aged Care Improvement and Healthy Ageing Grants Fund.
Prosimy o kontakt z nami pod numerem 02 9716 0036 lub e-mail: acsihag@polishwelfare.org.au jeśli potrzebujecie Państwo informacji o australijskim systemie pomocy dla osób starszych.
USD 
AUD 
EUR 
GBP 
