15 sierpnia jest Świętem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, ale to również Święto Wojska Polskiego. Tego dnia 1920 roku miała miejsce Bitwa Warszawska. Wojsko Polskie zatrzymało marsz Armii Czerwonej na Europę. Był to przełom w wojnie polsko-bolszewickiej, a wydarzenie zmieniło bieg zakładanej przez Związek Radziecki historii. To, co stało się w tym dniu zostało później nazwane „Cudem nad Wisłą”. Zwycięstwo Polaków nad Bolszewikami sprawiło, że 15 sierpnia został ustanowiony Dniem Wojska Polskiego. Stało się tak z rozkazu marszałka Józefa Piłsudskiego dla uczczenia rocznicy zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej.

Wojna polsko-bolszewicka była konfliktem pomiędzy odtworzoną w 1918 r. Rzeczpospolitą Polską, a powstałą w 1917 r. Rosją Radziecką. Dla obydwu krajów miało to fundamentalne znaczenie dla określenia własnego miejsca na mapie Europy. Dla RP stawką była niepodległość, zdefiniowanie ustroju państwa i granicy wschodniej oraz utworzenie korzystnej sytuacji międzynarodowej w najbliższym sąsiedztwie. Dla Rosji Radzieckiej natomiast konsekwencja nowej ideologii zakładającej światową rewolucję i powszechne wprowadzenie komunizmu. Kraj był ogarnięty wewnętrznym konfliktem między lojalnymi wobec niego sprzed Rewolucji Październikowej, a opowiadającymi się za marksizmem-leninizmem. Problem stanowiło również zakończenie pierwszej wojny światowej i wycofywanie się z Europy Środkowej wojsk niemieckich powodując powstanie politycznej pustki pomiędzy Warszawą, a Moskwą.

Autorem planu Bitwy Warszawskiej był Szef Sztabu Generalnego WP gen. Tadeusz Rozwadowski, a kluczową rolę odegrał manewr polskiej armii przeprowadzony przez Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego. Zdaniem historyków jest jedną z najważniejszych w dziejach naszego kontynentu i tą, która zatrzymała rozprzestrzenienie się rewolucji bolszewickiej na Europę Zachodnią. O jej wielkości świadczy fakt, że samych młodych walczących w niej ludzi było ok. 100 tys. W jej wyniku 15 października 1920 roku delegacje polskie i sowieckie podpisały w Rydze zawieszenie broni, a w marcu 1921 roku traktat pokojowy. Wytyczał on granicę wschodniej RP oraz regulował stosunki między krajami do agresji Związku Radzieckiego 17 września 1939 roku.
Straty Polaków wynikłe z Bitwy Warszawskiej wyniosły: 4,5 tys. zabitych, 22 tys. rannych i 10 tys. zaginionych. Przyjmuje się, że 25 tys. bolszewików poległo lub zostało ciężko rannych, 60 tys. trafiło do polskiej niewoli, a 45 tys. internowali Niemcy.

Opinie o niej są następujące:

– Ambasador brytyjski w przedwojennej Polsce lord Edgar Vincent D’Abermon, 1930r.: „Współczesna historia cywilizacji zna mało wydarzeń posiadających znaczenie większe od bitwy pod Warszawą w roku 1920. Nie zna zaś ani jednego, które by było mniej docenione… Gdyby bitwa pod Warszawą zakończyła się zwycięstwem bolszewików, nastąpiłby punkt zwrotny w dziejach Europy, nie ulega bowiem wątpliwości, iż upadkiem Warszawy Środkowa Europa stanęłaby otworem dla propagandy komunistycznej i dla sowieckiej inwazji (…) Zadaniem pisarzy politycznych… jest wytłumaczenie europejskiej opinii publicznej, że w roku 1920 Europę zbawiła Polska” i uznaje ją za 18 bitwę w dziejach świata.

– Popularyzator historii wojen Simon Goodough w książce pt. „Tactical Genius in Battle” uznając talent dowódczy Józefa Piłsudskiego wymienił go wśród zwycięzców 27 największych bitew świata obok: Temistoklesa, Aleksandra Wielkiego, Cezara, Gustawa Adolfa, Kondeusza.

– Francuski generał Louis Faury: „Przed 200 laty Polska pod murami Wiednia uratowała świat chrześcijański od niebezpieczeństwa tureckiego; nad Wisłą i nad Niemnem szlachetny ten naród oddał ponownie światu cywilizowanemu usługę, którą nie dość oceniono”.

---

Generał
 Marian W. Kukiel urodził się w Dąbrowie Tarnowskiej 15 maja 1885 roku. Był synem Adolfa i Heleny ze Sroczyńskich. Jego ojciec był powstańcem styczniowym, a matka córką dziedzica majątku w Bolesławiu – Mariana, spiskowca galicyjskiego i więźnia politycznego. Stopień generała brygady uzyskał ze starszeństwem w 1923 r., a generała dywizji w 1940 r.
Jego biografia mówi, że w 1903 roku ukończył gimnazjum w Tarnowie, a następnie rozpoczął studia na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Franciszka Józefa we Lwowie. Od bardzo młodych lat angażował się w działalność rewolucyjną i niepodległościową, był m.in. działaczem lwowskiej Organizacji Promienistych i Organizacji Nieprzejednanych. Pod koniec 1905 roku został aresztowany i osadzony w więzieniu w Piotrkowie Trybunalskim. W 1908 roku we Lwowie wraz z Mieczysławem Dąbkowskim, Władysławem Sikorskim, Kazimierzem Sosnkowskim i Józefem Piłsudskim założył Związek Walki Czynnej, a 2 lata później współorganizował Związek Strzelecki „Strzelec”.
Generał Kukiel myśląc o wolności dla swojej Ojczyzny nie zaniedbywał też swojego wykształcenia. W tym samym czasie studiował i pracował naukowo. Należy wiedzieć, że w 1909 roku uzyskał doktorat na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu we Lwowie.
W czasie I wojny światowej był żołnierzem I Brygady Legionów Polskich i Polskiej Siły Zbrojnej. W 1917 roku ukończył wojenny kurs dla oficerów Sztabu Generalnego. 31 sierpnia tego samego roku został pierwszym komendantem Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej i na tym stanowisku rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. We wspomnianej wojnie polsko-rosyjskiej dowodził 51. pułkiem Strzelców Kresowych i XXIV Brygadą Piechoty. Pełnił też stanowisko zastępcy szefa Oddziału III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych, a 1 stycznia 1923 roku został szefem Wojskowego Biura Historycznego Sztabu Generalnego. Następnie objął też stanowisko dowódcy 13. Dywizji Piechoty stacjonującej w Równem. Był nim przez 3 lata, po czym ponownie został szefem Wojskowego Biura Historycznego i kierował nim do Przewrotu Majowego w 1926 roku.
Po tym wydarzeniu odszedł z wojska i pracował naukowo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Należał też do Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. Został również dyrektorem Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Podczas II wojny światowej zgłosił się na ochotnika do wojska nie uzyskując przydziału służbowego. Jesienią 1939 roku przedostał się do Fancji i tam został powołany przez gen. Władysława Sikorskiego na stanowisko zastępcy ministra spraw wojskowych. Po ewakuacji Wojska Polskiego do Wielkiej Brytanii pełnił funkcje dowódcy Obozów i Oddziałów Polskich w Szkocji, przemianowanych na I Korpus Polski. 24 września 1942 roku został ministrem obrony narodowej i służbę tę pełnił, aż do 1949 roku.
Po zakończeniu wojny Marian Kukiel pozostał na emigracji. Był współzałożycielem Instytutu Historycznego im. gen. Sikorskiego, a od 1965 prezesem Zarządu Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego. Był również inicjatorem i współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskiego Towarzystwa Historycznego i Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie.
M. Kukiel jest znany jako znakomity historyk wojskowości oraz autor książek: m.in. „Dzieje wojska polskiego w dobie napoleońskiej”, „Zarys historii wojskowości w Polsce”, „Wojna 1812 roku”. Inne książki to:  „Czartoryski a jedność Europy 1770-1861” oraz wydane na emigracji syntezy: „Kurs dziejów porozbiorowych Polski”, cz. 1: „Czasy walk zbrojnych o przywrócenie państwa 1795-1865” (1953), „Dzieje Polski porozbiorowe 1795-1921” (1961) oraz  „Dzieje polityczne Europy od rewolucji francuskiej (1789-1921)” (1954-1956, 1992). Ostatnią książką była biografią Władysława Sikorskiego pt. „Generał Sikorski. Żołnierz i mąż stanu Polski Walczącej” (1970).
Marian Kukiel stopień generała brygady uzyskał ze starszeństwem w 1923 r., a generała dywizji w 1940 r. Można o nim powiedzieć, że zmarł w wyjątkowym dniu, bowiem 15 sierpnia 1973 roku. Stało się to w szpitalu w Mabledon. Jego ciało zostało pochowane na Cmentarzu Kensal Green w Londynie, u boku ukochanej żony Stanisławy.

Generał 
Bronisław Rakowski urodził się 20 czerwca 1895 roku w Szczucinie. Był generałem brygady Wojska Polskiego. W latach 1914-17 służył w 1. Pułku Piechoty Legionów i 1. Pułku Ułanów. Po odmowie złożenia przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec przez żołnierzy Legionów Polskich został wcielony do c.k. Armii i internowany na Węgrzech. W 1918 roku był współorganizatorem 3. Pułku Ułanów Śląskich. Walczył w Galicji w wojnach: polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. W latach 1919-1926 piastował funkcje  dowódcy plutonu, szwadronu i dywizjonu oraz był II zastępcą dowódcy 7. Pułku Ułanów Lubelskich. W 1928 roku został oficerem Sztabu Generalnego, a dwa lata później wykładowcą taktyki kawalerii w Wyższej Szkole Wojennej i Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. W 1939 roku został szefem Sztabu Frontu Południowego i Obrony Lwowa. Został aresztowanych przez NKWD podczas próby przedostania się na Węgry i do sierpnia 1941 roku był więziony na Łubiance w Moskwie. Uwolniony na podstawie układu Sikorski-Majski został od listopada 1941 roku do marca 1942 najpierw dowódcą Ośrodka Organizacyjnego PSZ w ZSRR, a następnie dowódcą 8. i 5. Dywizji Piechoty. W 1941 roku uzyskał awans do stopnia generała brygady. W latach 1942–1943 był szefem Sztabu Armii Polskiej na Wschodzie, a następnie dowódcą 2. Brygady Pancernej, z którą odbył całą kampanię włoską 2. Korpusu Polskiego. Był autorem wielu prac historycznych oraz dotyczących taktyki kawalerii.
Zmarł 28 grudnia 1950 roku w Argentynie w Buenos Aires. Został pochowany na cmentarzu Ezpeleta w Quilmes.

Generał 
Eugeniusz Dąbrowiecki urodził się 19 listopada 1861 r. w Dąbrowie Tarnowskiej. Generał i major c.k. Armii i tytularny generał dywizji Wojska Polskiego. 27 listopada 1918r. został mianowany dowódcą straży bezpieczeństwa w obrębie Okręgu Generalnego Krakowskiego i został dowódcą polskiej Żandarmerii Krajowej w byłej Galicji (poprzedniczki Policji Państwowej). Był organizatorem Żandarmerii Wojskowej a od V 1919 roku jej kierownikiem. Z czynnej służby wycofał się w 1921 r. Zmarł 15 czerwca 1941 r. w Krakowie. W stopniu tytularnego generała dywizji zatwierdził go 26 października 1923 r. Prezydent RP Stanisław Wojciechowski.

Jerzy Braun urodził się 1 września 1901 roku w Dąbrowie Tarnowskiej. Był pisarzem, poetą, dramaturgiem, krytykiem literackim, publicystą, scenarzystą, a zarazem filozofem i działaczem politycznym. Był synem Karola prezesa miejscowego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i komendantki Chorągwi Żeńskiej ZHP w Krakowie Henryki z domu Miller. W Dąbrowie Tarnowskiej ukończył 4-klasową szkołę. Podczas dalszej nauki w krakowskim gimnazjum był członkiem II Drużyny Harcerskiej im. Michała Wołodyjowskiego. W 1913 roku należał do „Związku Wolnych Polaków”, a w 1918 wspólnie z dwoma osobami założył pismo „Młodzież Sobie”.
W wojnie polsko-bolszewickiej wziął udział jako ochotnik. Odmówił wówczas przyjęcia krzyża wojskowego, uważając, że obrona kraju jest jego obowiązkiem. W okresie międzywojennym był wydawcą i redaktorem krakowskiej „Gazety Literackiej” skupiającej młodych pisarzy o różnych światopoglądach. Podczas II wojny światowej stał na czele utworzonej przez siebie katolickiej organizacji polityczno-wojskowej Unia posiadającej własną fabryczkę granatów, jak też wydającej w stolicy dwa pisma („Kultura Jutra” i „Naród”) oraz 6 innych w Krakowie. W jej gestii, także znajdował się krakowski „Teatr Rapsodyczny”. W 1942 roku „Unia” przekazała do dyspozycji AK własne oddziały wojskowe w Krakowie. Jerzy Braun wziął też udział w Powstaniu Warszawskim. Jako ostatni Delegat Rządu na Kraj i przewodniczący Rady Jedności Narodowej zredagował „Testament Polski Walczącej” i „Manifest do Narodu Polskiego i Narodów Zjednoczonych”. Po wojnie w latach 1948-1956 był więziony przez władze stalinowskie za działalność niepodległościową. Poddano go licznym szykanom, torturom i skazano na dożywocie. Przebywał w więzieniach na Mokotowie w Warszawie oraz we Wronkach, gdzie próbował kontynuować twórczość literacką. W tym czasie napisał 2 poematy: „Moja Matka” (na wiadomość o śmierci matki) i „Prometej Adam” (z okazji setnej rocznicy śmierci A. Mickiewicza). Na mocy amnestii w 1956 roku jego kara została zawieszona z powodu złego stanu zdrowia.
W 1958 roku Braun został zrehabilitowany. Pomimo kłopotów zdrowotnych powrócił do pracy społecznej, literackiej i publicystycznej. Drukował szereg rozpraw w pismach: „Znak”, „Więzi” i „Zeszyty Naukowe KUL”. Współpracował z prymasem Stefanem Kard. Wyszyńskim i członkami Episkopatu. Ostatnie dziesięć lat życia (1965-1975) spędził
w Rzymie. 11 listopada 2006 r. został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Wśród wielu napisanych przez niego utworów i chyba tym najbardziej znanym wszystkim ludziom, a zwłaszcza młodym osobom jest pieść harcerska „Płonie ognisko i szumią knieje”.

Major
Henryk Sucharski urodził się 12 listopada 1898 roku w Gręboszowie. Był czwartym dzieckiem Stanisława Sucharskiego i Agnieszki z domu Bojków. Po ukończeniu dwuletniej szkółki ludowej w rodzinnej wsi i czteroklasowej w Otfinowie został przyjęty do II Gimnazjum w Tarnowie. Jego naukę przerwał wybuch I wojny światowej. Czas ten był dla przyszłego majora okresem fascynacji Henrykiem Piłsudskim i Legionami. Henryk Sucharski egzamin dojrzałości złożył w Tarnowie w 1917 roku. Było to możliwe dzięki otrzymaniu przez niego stypendium za dobre wyniki w nauce. Następnie został powołany do armii austriackiej i walczył na froncie włoskim.
Po zakończeniu działań wojennych Henryk Sucharski powrócił do Gręboszowa, by w 1919 roku zaciągnąć się do wojska polskiego. Początkowo został skierowany na Śląsk Cieszyński, a następnie na front wschodni, gdzie był uczestnikiem wojny polsko-bolszewickiej. Za wykazane w niej bohaterstwo otrzymał Srebrny Krzyż Virtuti Militari i dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Zasługi. Pozostał też w wojsku i w czasach II Rzeczypospolitej służył: w Rembertowie, Czerwonym Borze, Biedrujsku i w Brześciu nad Bugiem. W 1938 roku został skierowany na Westerplatte, polskiej placówki wojskowej w Wolnym Mieście Gdańsk. Kiedy 1 września 1939 roku o godz. 4.45 salwy z pancernika Schleswig-Holstein oznajmiły światu początek II wojny światowej Henryk Sucharski wraz z 207 żołnierzami bronił tego polskiego skrawka ziemi w Wolnym Mieście Westerplatte. Bohatersko przez siedem dni odpierał ataki przeważających sił wroga. Poddał się dopiero, gdy zabrakło amunicji, aby niepotrzebnie nie narażać życia podległych sobie żołnierzy. Bohaterstwo walczących potwierdził w dniu kapitulacji, także niemiecki dowódca gen. Eberhard, który zwracając szablę majorowi Sucharskiemu uznał w nim honorowego i budzącego respekt przeciwnika.
Major Henryk Sucharski został internowany. Przebywał w obozach jenieckich dla oficerów wziętych do niewoli Oflag II B Arnswalde w Choszcznie i Oflag II D Gross Born w miejscowości Kłomino na Pomorzu. Pod koniec wojny został przeniesiony wraz z obozem w głąb Rzeszy i został oswobodzony przez żołnierzy brytyjskich. Otrzymał przydział do II Korpusu Polskiego stacjonującego we Włoszech, tego, który wysławił się zdobyciem wzgórza i klasztoru Monte Casino. Major Henryk Sucharski był chory. Jego stan zdrowia był zły i po krótko później, 30 sierpnia 1946 roku, zmarł w Neapolu. Pogrzeb odbył się 1 września 1946 roku na polskim cmentarzu wojennym Casamassima. Ostatnią wolę majora Sucharskiego spełniono w 1971 roku – urnę z jego prochami złożono w niszy pod polskim orłem na Westerplatte. W tymże roku, pośmiertnie odznaczono bohaterskiego obrońcę ziemi ojczystej Krzyżem Komandorskim Orderu Virtuti Militari.

Do dzisiaj w Dąbrowie Tarnowskiej żywa jest pamięć o tych wszystkich, którzy w wielu walkach polegli za Polskę. W Parku Miejskim od 1931 roku stoi pomnik, którym mieszkańcy miasta upamiętnili czyn żołnierzy Wojska Polskiego i ich zwycięstwo nad Armią Sowiecką. Widnieją na nim słowa: „Ku Czci poległych Synów Miasta Dąbrowy w latach wojny 1914-1918 i 1922”. Pomnik stoi w centralnym miejscu Parku Miejskiego.

Anna Hudyka