Obchody millenium na uchodźstwie.
18–19 kwietnia 2016 r. w Senacie i na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie odbyła się konferencja zorganizowana w 50. rocznicę obchodów 1000-lecia Chrztu Polski, poświęcona uroczystościom polonijnym związanym z tym jubileuszem. Konferencja wpisuje się w obchody 1050. rocznicy Chrztu Polski i przywraca pamięć o randze i znaczeniu obchodów milenijnych na uchodźstwie.
Jak podkreślano, 50 lat temu milenium było obchodzone przez Polaków na całym świecie – od Europy po Australię. Nie byłoby to możliwe bez ogromnego zaangażowania kościoła i prymasa Stefana Wyszyńskiego. Wskazywano także na konieczność upowszechniania wiedzy na ten temat. Konferencję, z inicjatywy senatora Jana Żaryna, zorganizowała Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za granicą we współpracy z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i Stowarzyszeniem „Wspólnota Polska”. Spotkaniu w Senacie towarzyszyła wystawa „Millenium na emigracji”.

Pierwszego dnia uczestnicy obradowali w Senacie. W inauguracji uczestniczyli m.in.: marszałek Senatu Stanisław Karczewski, delegat Komisji Episkopatu Polski ds. duszpasterstwa emigracji polskiej ks. bp Wiesław Lechowicz, rektor UKSW ks. prof. Stanisław Dziekoński, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Longin Komołowski, minister w Kancelarii Prezydenta RP Wojciech Kolarski.
Jak mówił w swoim wystąpieniu wprowadzającym senator Jan Żaryn, Senat postanowił przypomnieć słabo rozpoznane fakty z naszej historii, podzielić się wiedzą, a właściwie jej brakiem, o emigracyjnych obchodach milenijnych, stanowiących niezwykle ważny fragment jubileuszowych wydarzeń wieńczących „wielką nowennę, narodowe rekolekcje zainicjowane przez prymasa Stefana Wyszyńskiego”. Zarówno Polacy w kraju, jak i Polonia nie wiedzą, co działo się w 1966 r. 

Jak stwierdził senator, uroczystości milenijne na uchodźstwie miały 2 wymiary, z jednej strony, były wpisane w religijne obchody 1000-lecia chrztu, a z drugiej – miały wymiar polityczny: emigracja chciała pokazać światu „niesprawiedliwość, z jaką spotkał się naród polski w wyniku II wojny światowej”.Praktycznie wszystkie polskie środowiska emigracyjne przygotowywały się do obchodów milenijnych zgodnie z rytmem krajowym. Najpierw w ramach zainicjowanej w 1956 r. wielkiej nowenny, a następnie w 1966 r. zorganizowały wielkie uroczystości, które miały miejsce we wszystkich praktycznie zakątkach świata, zarówno w Stanach Zjednoczonych, w Kanadzie, w Australii, Nowej Zelandii czy RPA.W ocenie marszałka Stanisława Karczewskiego milenijne obchody zorganizowane przez polską emigrację na całym świecie należą do tych kart z naszej historii, o których niewiele wiemy. A przecież Polonii i Polakom za granicą należy się ogromna wdzięczność za to, że 50 lat temu zastąpili państwo i podjęli ogromny wysiłek przypomnienia wolnemu światu o tym wielkim wydarzeniu, które zadecydowało o kulturowym i duchowym obliczu Polski. Wypełnili w ten sposób ogromną lukę i przypomnieli światu o wielowiekowym dorobku zniewolonego wówczas przez komunistów kraju. 
Jak zaznaczył marszałek Senatu, by spłacić ten dług, wspólnie z marszałkiem Sejmu postanowili przygotować uroczyste obchody 1050. rocznicy chrztu Mieszka I. Także po to, by budować wspólnotę Polaków zarówno tych żyjących w kraju, jak i mieszkających za granicą. Zapewnił, że Senat, do którego po kilku latach powróciły środki budżetowe przeznaczone dla Polonii, nie będzie zabiegał o monopol. Będzie natomiast starał się, by w tych działaniach było miejsce zarówno dla prezydenta, jak i rządu. 

Przewodnicząca Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą senator Janina Sagatowska zapewniła, że każdy Polak jest niezwykle ważny, niezależnie od miejsca, w którym żyje. Przytoczyła słowa świętego Jana Pawła II, że Polska jest wszędzie tam, gdzie bije polskie serce. Jej zdaniem Polonii należy się wielki hołd za kultywowanie na obczyźnie narodowego dziedzictwa i tożsamości, za umiejętność łączenia serca i rozumu.
Pierwszego dnia konferencji odbyły się 3 panele. Podczas pierwszego z nich senator Jan Żaryn przybliżył historię obchodów milenijnych na świecie, przedstawiając zarys nieznanych współczesnym kart z dziejów naszego kraju. O polskiej myśli politycznej na uchodźstwie wobec millenium Chrztu Polski mówił prof. Marek Kornat z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Ogólne koncepcje polskiej historii opublikowane na emigracji w okresie obchodów milenijnych zarysował prof. Krzysztof Dybciak z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, a zagadnienia związane z polską sztuką i polskimi artystami wobec obchodów milenium Chrztu Polski na emigracji przybliżył prof. Jan Wiktor Sienkiewicz z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Panel drugi poświęcony był m.in. roli Kościoła katolickiego i współpracujących organizacji emigracyjnych w utrzymaniu polskiej tożsamości narodowej poza granicami Polski. Temu zagadnieniu swoje wystąpienie poświęciła dr Maria Szonert-Binienda ze Światowej Rady Badań nad Polonią. „Millenium na uchodźstwie – Kościół katolicki a organizacje polonijne w USA, współpraca i jej cele w przeszłości i obecnie” to temat wystąpienia prezesa Światowej Rady Badań nad Polonią Waltera Wiesława Gołębiewskiego, a „Obchody 1000-lecia Chrztu Polski wśród Polonii kanadyjskiej” – ks. dr. hab. Waldemara Glińskiego z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Światowej Rady Badań nad Polonią. 
Podczas panelu trzeciego omówiono przebieg obchodów m.in. w Rzymie i Turynie, a także we Francji.
Drugiego dnia uczestnicy konferencji spotkali się na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Obrady otworzyli rektor uczelni ks. prof. Stanisław Dziekoński, metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz i wiceminister spraw zagranicznych Jan Dziedziczak.
W swoim wystąpieniu kardynał Kazimierz Nycz podkreślił rolę Polonii w obchodach polskiego milenium na świecie. „Mieliście Państwo dużo więcej wolności w przeżywaniu tamtego jubileuszu. My natomiast mieliśmy wiadome ograniczenia, dlatego dziś wypowiadamy to, co nie do końca udało się wypowiedzieć w tamtym czasie” – powiedział, Jak dodał, konferencja jest nie tylko podsumowaniem tamtych dokonań, ale także otwarciem nowych perspektyw badawczych, ważnych dla naszej teraźniejszości i przyszłości. 
Wiceminister Jan Dziedziczak stwierdził natomiast, że obecna konferencja stanowi swego rodzaju świadectwo kilku pokoleń Polonii i realizuje zadanie integracji wokół wartości chrześcijańskich i narodowych. Tak ujęte cele spotkania znalazły swoje odzwierciedlenie w problematyce 4 paneli tematycznych, dotyczących: stosunku władz PRL do obchodów milenium na uchodźstwie, przebiegu uroczystości w USA, Europie i Izraelu oraz roli polskich zakonów męskich i żeńskich w obchodach 1000-lecia Chrztu Polski na całym świecie.

Tekst skrócony za materiałem z Senatu RP
Jolanta Wolska OAM, JP
Zdjęcia dostarczone przez autorkę