Trwa XIX Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina w Warszawie

Pianiści z 19 krajów biorą udział w XIX Międzynarodowym Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. Wśród zakwalifikowanych uczestników jest aż 13 Polaków, co sprawia, że obok Japonii i Chin Polacy są najliczniej reprezentowanym narodem.

Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina – jeden z najstarszych i najbardziej prestiżowych konkursów muzycznych na świecie w klasie fortepianu, odbywa się co 5 lat w Warszawie. Jest również jednym z niewielu konkursów monograficznych, we wszystkich bowiem jego etapach wykonywane są wyłącznie utwory jednego kompozytora. Zainicjowany został w 1927 przez polskiego pianistę, profesora Jerzego Żurawlewa dzięki gwarancjom finansowym Henryka Rewkiewicza.

Obecnie udział w nim mogą wziąć osoby w przedziale wieku od 16 do 30 lat. Laureaci mają praktyczną gwarancję zaprezentowania się na międzynarodowej scenie pianistycznej i prawo do występów w największych salach koncertowych oraz nagrań autorskich płyt w renomowanych wytwórniach płytowych.

* * *

… a wszystko zaczęło się w Żelazowej Woli – miejscu narodzin geniusza muzyki

Żelazowa Wola to niewielka miejscowość położona nad rzeką Utratą, około 50 km na zachód od Warszawy. To właśnie tam, 1 marca 1810 roku (według metryki chrztu – 22 lutego), urodził się Fryderyk Chopin – najwybitniejszy polski kompozytor i pianista, którego muzyka stała się symbolem polskości i romantyzmu. Dziś Żelazowa Wola to nie tylko miejsce pamięci narodowej, ale też ważny ośrodek kulturalny, odwiedzany przez miłośników muzyki z całego świata.

Dom, w którym przyszedł na świat Fryderyk Chopin, był wówczas częścią majątku należącego do rodziny Skarbków. Jego ojciec, Mikołaj Chopin, Francuz z pochodzenia, był guwernerem dzieci Skarbków i mieszkał wraz z żoną Teklą Justyną z Krzyżanowskich w jednym ze skrzydeł dworu. Sam budynek był wówczas skromnym, parterowym dworkiem o klasycystycznych cechach, typowym dla ziemiańskich posiadłości Mazowsza przełomu XVIII i XIX wieku. Właśnie w tym domu, w jednej z niewielkich izb, urodził się Fryderyk Franciszek Chopin. Niedługo potem rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie Mikołaj objął posadę nauczyciela języka francuskiego w Liceum Warszawskim, a mały Fryderyk rozpoczął swoją muzyczną edukację. Jednak wspomnienie rodzinnej wsi i mazowieckiego krajobrazu pozostało w jego duszy na zawsze – i niejednokrotnie powracało w nastroju jego kompozycji.

Przez kolejne dziesięciolecia dworek w Żelazowej Woli zmieniał właścicieli, popadał w zapomnienie, a z czasem ulegał zniszczeniu. W drugiej połowie XIX wieku pamięć o Chopinie zaczęła jednak nabierać coraz większego znaczenia. Już w 1894 roku warszawski rzeźbiarz Józef Gosławski zaprojektował tablicę pamiątkową ku czci kompozytora, którą umieszczono na ścianie dworku. Wówczas narodziła się idea utworzenia w Żelazowej Woli muzeum poświęconego Chopinowi.

Dzięki wysiłkom Towarzystwa im. Fryderyka Chopina oraz wielu miłośników jego twórczości, w 1928 roku udało się odkupić majątek i rozpocząć jego restaurację. Szczególną rolę odegrał tu wybitny pianista i kompozytor, prof. Karol Szymanowski, który apelował o ocalenie miejsca narodzin Chopina. Po II wojnie światowej prace nad odbudową zostały wznowione, a w 1949 roku – w setną rocznicę śmierci kompozytora – otwarto tu muzeum jego imienia.

Muzeum Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli

Dzisiejsze muzeum w Żelazowej Woli to miejsce o wyjątkowej atmosferze. Dworek został odrestaurowany i urządzony w stylu nawiązującym do epoki Chopina. Wnętrza nie są rekonstrukcją w dosłownym sensie – zachowało się niewiele oryginalnych sprzętów – ale zostały zaaranżowane w duchu XIX-wiecznego dworku szlacheckiego. Można w nich zobaczyć meble z epoki, pamiątki rodzinne, portrety i grafiki, a także instrumenty muzyczne z początku XIX wieku, podobne do tych, na których grał młody Fryderyk.

Jednym z najcenniejszych eksponatów jest fortepian marki Pleyel, podobny do tych, na jakich Chopin koncertował w Paryżu. W gablotach znajdują się także wydania nutowe, kopie rękopisów, listy i dokumenty związane z rodziną Chopina. Całość uzupełniają multimedia i nagrania muzyczne, dzięki którym zwiedzający mogą nie tylko zobaczyć, ale i usłyszeć świat Chopina.

Obecnie muzeum w Żelazowej Woli jest oddziałem Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie, które znajduje się w Pałacu Ostrogskich. Oba te miejsca współpracują, organizując wystawy, koncerty i edukacyjne projekty artystyczne.

Współczesna Żelazowa Wola łączy funkcję miejsca pamięci z żywym ośrodkiem kultury – nowoczesnym, otwartym na turystów i artystów z całego świata. Otoczenie dworku stanowi piękny park-pomnik, zaprojektowany przez znakomitego architekta krajobrazu Franciszka Krzywdę-Polkowskiego. Ogród ten, utrzymany w stylu romantycznym, stanowi integralną część muzeum – jego cisza, zieleń i harmonia mają oddawać ducha muzyki Chopina.

W parku ustawiono liczne rzeźby i tablice pamiątkowe, a także system głośników, z których w tle płyną dźwięki mazurków, nokturnów i preludiów kompozytora Dodatkowym walorem Żelazowej Woli jest fakt, że leży ona na Szlaku Chopinowskim – trasie turystycznej prowadzącej przez miejsca związane z życiem i twórczością kompozytora: od Warszawy, przez Brochów (gdzie został ochrzczony), po Sanniki, Szafnię i Radzyń Podlaski.

Dla miłośników muzyki i historii to wyjątkowa podróż śladami jednego z najwybitniejszych Polaków. Zwiedzający mogą spacerować po rozległym parku, podziwiać pomniki i roślinność, a także usiąść na ławkach i wsłuchać się w muzykę Chopina. W zimowe dni dworek rozbrzmiewa kameralnymi koncertami fortepianowymi, a wiosną i latem przyciąga tysiące turystów, którzy pragną poczuć atmosferę miejsca, w którym narodził się geniusz romantyzmu.

Dla Polaków Chopin pozostaje nie tylko największym kompozytorem, ale też symbolem narodowej tożsamości, melancholii i umiłowania ojczyzny. Jego muzyka – pełna liryzmu, tęsknoty i piękna – stała się dźwiękowym obrazem polskiej duszy. Żelazowa Wola, jego miejsce urodzenia, stanowi więc coś więcej niż tylko muzeum. To swoiste sanktuarium muzyki i pamięci, gdzie historia i natura łączą się w harmonijną całość.

Leszek Wątróbski