Węgierski Sárospatak (Biblia królowej Zofii, baseny termalne i winne piwniczki)

Sárospatak (słowackie Šarišský Potok, Blatný Potok) – miasto w północno-wschodnich Węgrzech, nazywane często w źródłach historycznych Pataki, jest dziś ważnym ośrodkiem kulturalnym, urokliwą historyczną osadą i popularnym miejscem turystycznym. Znajdowała się tam m.in. rezydencja książęcego rodu RakoczyMiasto otrzymało prawa miejskie w roku 1201, w okresie panowania węgierskiego króla Emeryka (1174-1204). W okresie średniowiecza, ze względu na swoje położenie, było ważnym ośrodkiem gospodarczym na szlaku handlowym z Węgier do Polski.

Turyści odwiedzający dziś Sárospatak, liczący ok. 14 tys. mieszkańców, zwiedzić tam mogą: Zamek Rákóczego (wybudowany przez Andrzeja II, który był prawdopodobnie miejscem urodzin św. Elżbiety), Kolegium Kalwińskie¹ (z przełomu XIII i XIV wieku, w którym w latach 1708–1939 przechowywana była słynna Biblia królowej Zofii² – pierwszy polski przekład Starego Testamentu) i ochłodzić się w tamtejszym kąpielisku termalnym (w skład którego wchodzi 5 basenów o różnej temperaturze wody), a później degustować tamtejsze wina w znanych w regionie Piwnicach Rákóczego.

Leszek Wątróbski

 ²Biblia królowej Zofii, zwana także Biblią Szaroszpatacką – jest najstarszym polskim tłumaczeniem Starego Testamentu. Jej przekład został wykonany w 2 tomach na zlecenie żony Władysława Jagiełły, królowej Zofii. Rękopis ukończono w latach 1453–1455. Głównym autorem tłumaczenia był kapelan królowej Andrzej z Jaszowic, a przepisywaniem tekstu zajmowało się kilku kopistów. Poza pojedynczymi trzema kartami z drugiego tomu rękopis nie zachował się do czasów współczesnych. Tom pierwszy jest jednak częściowo znany dzięki wydaniom z drugiej połowy XIX w. i pierwszej połowy XX w. Możliwe, że obecnie znajduje się w Moskwie . Próbę jej odnalezienia w Niżnym Nowogrodzie podjął w 2004 roku Wiesław Wydra. Jest to najobszerniejszy zabytek literatury polskiej doby rękopiśmiennej. Jej przekład dokonano w oparciu o wcześniejsze tłumaczenia czeskie, o czym świadczą liczne czechizmy. Pierwotnie obejmował on tekst przynajmniej całego Starego Testamentu w dwóch tomach. Nie wiadomo, czy przekład zawierał też Nowy Testament.

.